Sprawozdanie finansowe EBC za rok 2023

22 lutego 2024

• Po uwolnieniu kwoty 6,6 mld euro z rezerwy na ryzyka finansowe EBC wykazał stratę w wysokości 1,3 mld euro (2022: zero)
• Strata zostanie przeniesiona w bilansie EBC na kolejne okresy i skompensowana przyszłymi zyskami

Sprawozdanie finansowe Europejskiego Banku Centralnego (EBC) za rok 2023, zbadane przez biegłego rewidenta, wykazało stratę na poziomie 1266 mln euro (2022: zero), która zostanie przeniesiona w bilansie EBC na kolejne okresy i skompensowana przyszłymi zyskami. Strata uwzględnia kwotę rezerwy na ryzyka finansowe, wynoszącą 6620 mln euro, uwolnioną w całości w celu pokrycia części strat poniesionych w ciągu roku. Za 2023 nie nastąpi podział zysku między krajowe banki centralne ze strefy euro.

Poniesiona strata, po niemal 20 latach wysokich zysków, wynika z roli i niezbędnych działań Eurosystemu na rzecz realizacji jego głównego zadania, czyli utrzymywania stabilności cen, i nie ma wpływu na zdolność Eurosystemu do prowadzenia skutecznej polityki pieniężnej. Podnoszenie podstawowych stóp procentowych EBC w celu przeciwdziałania inflacji w strefie euro spowodowało wzrost kosztów z tytułu odsetek od zobowiązań EBC, które podlegają zmiennemu oprocentowaniu. Przychody z tytułu odsetek od aktywów EBC nie wzrosły natomiast w takim samym stopniu ani w takim samym tempie, ponieważ mają one w dużej mierze stałe oprocentowanie i długie terminy zapadalności. Przez najbliższych kilka lat EBC będzie prawdopodobnie ponosić straty, ale po tym okresie ma ponownie zacząć w sposób ciągły osiągać zyski. O dobrej kondycji finansowej EBC dodatkowo świadczą jego kapitał i wysokie salda różnic z wyceny, które na koniec 2023 wyniosły w sumie 46 mld euro. W każdym razie EBC – niezależnie od wszelkich strat – może skutecznie działać i realizować swoje główne zadanie, jakim jest utrzymywanie stabilności cen.

W 2023 koszty odsetkowe netto EBC sięgnęły 7193 mln euro (2022: 900 mln euro przychodów odsetkowych netto), głównie pod wpływem kosztów z tytułu odsetek od zobowiązania netto EBC w systemie TARGET, które wyniosły 14 236 mln euro (2022: 2075 mln euro). Wyższe koszty wynikały ze wzrostu stopy procentowej podstawowych operacji refinansujących, czyli oprocentowania tego zobowiązania, która wzrosła ze średnio 0,6% w 2022 do średnio 3,8% w 2023. Wzrost stopy podstawowych operacji refinansujących doprowadził również do zwiększenia się przychodów odsetkowych z tytułu udziału EBC w łącznej wartości banknotów euro w obiegu oraz kosztów z tytułu odsetek wypłacanych krajowym bankom centralnym od ich wierzytelności z tytułu przekazanych do EBC rezerw dewizowych: przychody wyniosły 4817 mln euro, zaś koszty – 1335 mln euro (2022: odpowiednio 736 mln euro i 201 mln euro). Przychody netto z tytułu odsetek od papierów wartościowych utrzymywanych na potrzeby polityki pieniężnej wzrosły do 3467 mln euro (2022: 1534 mln euro), a przychody netto z tytułu odsetek od dewizowych aktywów rezerwowych – do 2382 mln euro (2022: 798 mln euro). Te wzrosty wynikały głównie z wyższych średnich rentowności w strefie euro i Stanach Zjednoczonych w 2023.

Odpisy aktualizujące wyniosły 38 mln euro (2022: 1840 mln euro), a ich głównym źródłem były niezrealizowane straty cenowe na niektórych papierach wartościowych z portfela dolarowego i portfela funduszy własnych.

Papiery wartościowe z portfeli utrzymywanych przez EBC na potrzeby polityki pieniężnej, które są wyceniane według zamortyzowanego kosztu (z uwzględnieniem utraty wartości), poddano testom na utratę wartości. Wyniki testów nie wykazały konieczności utworzenia odpisów z tytułu utraty wartości.

Łączne koszty osobowe wzrosły do 676 mln euro (2022: 652 mln euro), z powodu wyższego przeciętnego zatrudnienia w 2023, przede wszystkim w nadzorze bankowym, oraz waloryzacji wynagrodzeń. Pozostałe koszty administracyjne zwiększyły się do 596 mln euro (2022: 572 mln euro), głównie na skutek powrotu do pełnej aktywności po pandemii, w szczególności w nadzorze bankowym, oraz oddziaływania inflacji.

Przychód z tytułu opłat nadzorczych, nakładanych w celu pokrycia kosztów ponoszonych przez EBC w związku z wykonywaniem zadań nadzorczych, wyniósł 654 mln euro (2022: 594 mln euro).

Suma bilansowa EBC zmniejszyła się o 24 mld euro, do 674 mld euro (2022: 699 mld euro). Jej spadek wynikał głównie ze stopniowego zmniejszania portfela programu skupu aktywów (APP) w drodze jedynie częściowej reinwestycji spłat kapitału z tytułu zapadających papierów wartościowych z tego portfela w okresie od marca do czerwca 2023 i całkowitego zaprzestania reinwestycji od lipca 2023.

Skonsolidowany bilans Eurosystemu

Na koniec 2023 skonsolidowana suma bilansowa Eurosystemu, na którą składają się aktywa i zobowiązania krajowych banków centralnych ze strefy euro i EBC wobec osób trzecich, wyniosła 6935 mld euro (2022: 7951 mld euro). Spadek sumy bilansowej w porównaniu z poprzednim rokiem wynikał głównie z obniżenia się wartości operacji pożyczkowych Eurosystemu do 410 mld euro (2022: 1324 mld euro), w dużej mierze wskutek upływu terminów zapadalności i przedterminowych spłat kwot pożyczonych w ramach trzeciej serii ukierunkowanych dłuższych operacji refinansujących (TLTRO III). Ponadto zasoby papierów wartościowych utrzymywanych przez Eurosystem na potrzeby polityki pieniężnej zmalały o 243 mld euro, do 4694 mld euro (2022: 4937 mld euro), głównie z powodu wykupów. Portfel programu APP zmniejszył się o 228 mld euro, do 3026 mld euro, zaś portfel nadzwyczajnego programu zakupów w czasie pandemii (PEPP) – o 15 mld euro, do 1666 mld euro.

Kontakt z mediami: William Lelieveldt, tel.: +496913447316.

Uwagi:

• Z powodu zaokrągleń przedstawione liczby mogą się nie sumować.
• Więcej informacji o zasadach rachunkowości i sprawozdawczości finansowej EBC i Eurosystemu oraz o rocznym raporcie finansowym EBC można znaleźć w decyzji Europejskiego Banku Centralnego (UE) 2016/2247 z dnia 3 listopada 2016 r. w sprawie rocznego sprawozdania finansowego EBC (EBC/2016/35) (Dz.U. L 347 z 20.12.2016, s. 1) oraz w wytycznych Europejskiego Banku Centralnego (UE) 2016/2249 z dnia 3 listopada 2016 r. w sprawie ram prawnych rachunkowości i sprawozdawczości finansowej w Europejskim Systemie Banków Centralnych (EBC/2016/34) (Dz.U. L 347 z 20.12.2016, s. 37), a także na stronie internetowej EBC.
• Skonsolidowany bilans Eurosystemu opiera się na wstępnych danych niezbadanych przez biegłego rewidenta. Ostateczna wersja rocznego skonsolidowanego bilansu Eurosystemu ukaże się po sfinalizowaniu rocznych raportów finansowych wszystkich krajowych banków centralnych należących do Eurosystemu, co ma nastąpić do końca maja 2024.