ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΥΠΟΥ

Christine Lagarde, Πρόεδρος της ΕΚΤ,
Luis de Guindos, Αντιπρόεδρος της ΕΚΤ

Φρανκφούρτη, 10 Μαρτίου 2022

Καλησπέρα, ο Αντιπρόεδρος και εγώ σας καλωσορίζουμε στη συνέντευξη Τύπου μας.

Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία αποτελεί σημείο καμπής για την Ευρώπη. Το Διοικητικό Συμβούλιο εκφράζει την πλήρη στήριξή του προς τον λαό της Ουκρανίας. Θα διασφαλίσουμε ομαλές συνθήκες ρευστότητας και θα εφαρμόσουμε τις κυρώσεις που αποφασίστηκαν από την Ευρωπαϊκή Ένωση και τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις. Θα λάβουμε όποια μέτρα είναι απαραίτητα για να εκπληρώσουμε την εντολή που έχει ανατεθεί στην ΕΚΤ για διατήρηση της σταθερότητας των τιμών και να διαφυλάξουμε τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα.

Ο ρωσο-ουκρανικός πόλεμος θα έχει ουσιώδη αντίκτυπο στην οικονομική δραστηριότητα και στον πληθωρισμό μέσω της ανόδου των τιμών της ενέργειας και των βασικών εμπορευμάτων, της διατάραξης του διεθνούς εμπορίου και της εξασθένησης της εμπιστοσύνης. Η έκταση αυτών των επιδράσεων θα εξαρτηθεί από την εξέλιξη της σύγκρουσης, τον αντίκτυπο των επιβαλλόμενων κυρώσεων και το ενδεχόμενο λήψης περαιτέρω μέτρων. Αναγνωρίζοντας το εξαιρετικά αβέβαιο περιβάλλον, το Διοικητικό Συμβούλιο εξέτασε σειρά σεναρίων κατά τη σημερινή συνεδρίαση.

Ο αντίκτυπος του ρωσο-ουκρανικού πολέμου πρέπει να αξιολογηθεί στο πλαίσιο των σταθερών συνθηκών που διέπουν την οικονομία της ζώνης του ευρώ, στις οποίες συμβάλλει η άφθονη στήριξη από την πλευρά της πολιτικής. Η ανάκαμψη της οικονομίας ενισχύεται από τη φθίνουσα επίδραση της μετάλλαξης Όμικρον του κορωνοϊού. Υπάρχουν ορισμένες ενδείξεις άμβλυνσης των φαινομένων συμφόρησης στην πλευρά της προσφοράς και η αγορά εργασίας βελτιώνεται περαιτέρω. Στο βασικό σενάριο των νέων προβολών των εμπειρογνωμόνων, οι οποίες ενσωματώνουν μια πρώτη αξιολόγηση των συνεπειών του πολέμου, ο ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ έχει αναθεωρηθεί προς τα κάτω σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα, λόγω του πολέμου στην Ουκρανία. Σύμφωνα με τις προβολές η οικονομία θα αναπτυχθεί με ρυθμό 3,7% το 2022, 2,8% το 2023 και 1,6% το 2024.

Ο πληθωρισμός συνέχισε την απροσδόκητη ανοδική πορεία του λόγω του απρόσμενα υψηλού κόστους της ενέργειας. Οι αυξήσεις των τιμών είναι επίσης περισσότερο διαδεδομένες. Το βασικό σενάριο για τον πληθωρισμό των νέων προβολών των εμπειρογνωμόνων έχει αναθεωρηθεί σημαντικά προς τα πάνω και αναφέρει ετήσιο πληθωρισμό 5,1% το 2022, 2,1% το 2023 και 1,9% το 2024. Ο πληθωρισμός χωρίς τις τιμές των ειδών διατροφής και της ενέργειας αναμένεται, σύμφωνα με τις προβολές, να διαμορφωθεί κατά μέσο όρο σε 2,6% το 2022, 1,8% το 2023 και 1,9% το 2024, επίσης σε υψηλότερο επίπεδο συγκριτικά με τις προβολές του Δεκεμβρίου. Οι πιο μακροπρόθεσμες προσδοκίες για τον πληθωρισμό σε σειρά δεικτών μέτρησης σταθεροποιούνται εκ νέου στον στόχο μας για τον πληθωρισμό. Το Διοικητικό Συμβούλιο θεωρεί ολοένα πιθανότερο ότι ο πληθωρισμός θα διαμορφωθεί σταθερά στον στόχο του 2% μεσοπρόθεσμα.

Σε εναλλακτικά σενάρια για τον οικονομικό και χρηματοοικονομικό αντίκτυπο του πολέμου, τα οποία θα δημοσιευθούν μαζί με τις προβολές στον δικτυακό μας τόπο, η οικονομική δραστηριότητα θα μπορούσε να περιοριστεί σημαντικά από μια πολύ απότομη άνοδο των τιμών της ενέργειας και των βασικών εμπορευμάτων και από μια σημαντική ανασταλτική επίδραση στο εμπόριο και το οικονομικό κλίμα. Ο πληθωρισμός θα μπορούσε να είναι σημαντικά υψηλότερος σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα. Ωστόσο, σε όλα τα σενάρια, ο πληθωρισμός εξακολουθεί να αναμένεται ότι θα μειωθεί σταδιακά και θα διαμορφωθεί σε επίπεδα γύρω από τον στόχο μας του 2% το 2024.

Με βάση την επικαιροποιημένη αξιολόγησή μας και λαμβάνοντας υπόψη το αβέβαιο περιβάλλον, το Διοικητικό Συμβούλιο αναθεώρησε σήμερα το χρονοδιάγραμμα των αγορών που θα διενεργήσει μέσω του προγράμματος αγοράς στοιχείων ενεργητικού (asset purchase programme - APP) τους επόμενους μήνες. Οι καθαρές αγορές στο πλαίσιο του προγράμματος APP θα διαμορφωθούν μηνιαίως σε 40 δισεκ. ευρώ τον Απρίλιο, 30 δισεκ. ευρώ τον Μάιο και 20 δισεκ. ευρώ τον Ιούνιο. Η διαμόρφωση των καθαρών αγορών για το γ΄ τρίμηνο θα εξαρτηθεί από τα στοιχεία και θα αντανακλά τη συνεχιζόμενη αξιολόγηση των προοπτικών από την πλευρά μας. Εάν τα εισερχόμενα στοιχεία στηρίζουν την προσδοκία ότι οι μεσοπρόθεσμες προοπτικές για τον πληθωρισμό δεν θα επιδεινωθούν ακόμη και μετά τη λήξη των καθαρών αγορών στοιχείων ενεργητικού, το Διοικητικό Συμβούλιο θα ολοκληρώσει τις καθαρές αγορές στο πλαίσιο του προγράμματος APP το γ΄ τρίμηνο. Εάν οι μεσοπρόθεσμες προοπτικές για τον πληθωρισμό μεταβληθούν, ή εάν οι συνθήκες χρηματοδότησης καταστούν ασύμβατες με την περαιτέρω πρόοδο προς τον στόχο μας του 2%, είμαστε έτοιμοι να αναθεωρήσουμε το χρονοδιάγραμμά μας για τις καθαρές αγορές στοιχείων ενεργητικού ως προς το ύψος και/ή τη διάρκεια.

Τυχόν προσαρμογές των βασικών επιτοκίων της ΕΚΤ θα πραγματοποιηθούν κάποια χρονική στιγμή μετά τη λήξη των καθαρών αγορών στο πλαίσιο του προγράμματος APP και θα είναι σταδιακές. Η πορεία των βασικών επιτοκίων της ΕΚΤ θα συνεχίσει να καθορίζεται με βάση την παροχή ενδείξεων του Διοικητικού Συμβουλίου για τη μελλοντική κατεύθυνση της νομισματικής πολιτικής και τη στρατηγική δέσμευσή του για σταθεροποίηση του πληθωρισμού στο 2% μεσοπρόθεσμα. Συνεπώς, το Διοικητικό Συμβούλιο αναμένει ότι τα βασικά επιτόκια της ΕΚΤ θα παραμείνουν στα σημερινά τους επίπεδα έως ότου διαπιστώσει ότι ο πληθωρισμός φθάνει το 2% πολύ πριν από το τέλος του υπό εξέταση χρονικού ορίζοντα προβολής και με διάρκεια κατά το υπόλοιπο του χρονικού ορίζοντα προβολής, και κρίνει ότι η πορεία του υποκείμενου πληθωρισμού έχει σημειώσει επαρκή πρόοδο ούτως ώστε να είναι συμβατή με σταθεροποίηση του πληθωρισμού στο 2% μεσοπρόθεσμα.

Επιβεβαιώσαμε επίσης τα άλλα μέτρα πολιτικής μας, όπως περιγράφεται αναλυτικά στο δελτίο Τύπου που δημοσιεύθηκε στις 13:45 σήμερα.

Θα σας παρουσιάσω τώρα με περισσότερες λεπτομέρειες το πώς περιμένουμε ότι θα εξελιχθεί η οικονομία και ο πληθωρισμός και στη συνέχεια θα εξηγήσω την αξιολόγησή μας όσον αφορά τις χρηματοπιστωτικές και νομισματικές συνθήκες.

Οικονομική δραστηριότητα

Η οικονομία αναπτύχθηκε κατά 5,3% το 2021 και το ΑΕΠ επανήλθε στο προ της πανδημίας επίπεδό του στο τέλος του έτους. Ωστόσο, ο ρυθμός ανάπτυξης επιβραδύνθηκε σε 0,3% το τελευταίο τρίμηνο του 2021 και αναμένεται να παραμείνει υποτονικός στη διάρκεια του α΄ τριμήνου του 2022.

Οι προοπτικές για την οικονομία θα εξαρτηθούν από την εξέλιξη του ρωσο-ουκρανικού πολέμου και τον αντίκτυπο των οικονομικών και χρηματοοικονομικών κυρώσεων καθώς και άλλων μέτρων. Ταυτόχρονα, ορισμένοι άλλοι αντίξοοι παράγοντες για την ανάπτυξη πλέον φθίνουν. Σύμφωνα με το βασικό σενάριο των προβολών των εμπειρογνωμόνων, η οικονομία της ζώνης του ευρώ αναμένεται να εξακολουθήσει να αναπτύσσεται έντονα το 2022 αλλά ο ρυθμός ανάπτυξης θα είναι βραδύτερος από ό,τι αναμενόταν πριν από την έναρξη του πολέμου. Τα μέτρα που λήφθηκαν για να περιοριστεί η εξάπλωση της μετάλλαξης Όμικρον είχαν ηπιότερη επίδραση από ό,τι τα μέτρα που λήφθηκαν στη διάρκεια των προηγούμενων κυμάτων της πανδημίας, ενώ έχει ξεκινήσει πλέον η άρση τους. Υπάρχουν επίσης κάποιες ενδείξεις υποχώρησης των διαταράξεων που προκάλεσε η πανδημία στην πλευρά της προσφοράς. Η επίδραση της τεράστιας διαταραχής όσον αφορά τις τιμές της ενέργειας στους ανθρώπους και τις επιχειρήσεις ενδέχεται να περιοριστεί εν μέρει με τη χρήση μέρους των αποταμιεύσεων που συσσωρεύθηκαν στη διάρκεια της πανδημίας και με τα αντισταθμιστικά δημοσιονομικά μέτρα.

Μεσοπρόθεσμα, σύμφωνα με το βασικό σενάριο των προβολών των εμπειρογνωμόνων, η ανάπτυξη θα τροφοδοτείται από την εύρωστη εγχώρια ζήτηση, υποβοηθούμενη από την πιο δυναμική αγορά εργασίας. Καθώς περισσότεροι άνθρωποι αποκτούν θέσεις εργασίας, τα νοικοκυριά αναμένεται να έχουν υψηλότερα εισοδήματα και να δαπανούν περισσότερο. Η παγκόσμια ανάκαμψη και η συνεχιζόμενη στήριξη από τη δημοσιονομική και τη νομισματική πολιτική συμβάλλουν επίσης σε αυτές τις προοπτικές για την ανάπτυξη. Η στήριξη από τη δημοσιονομική και τη νομισματική πολιτική εξακολουθεί να είναι καίριας σημασίας ειδικότερα σε αυτήν τη δύσκολη γεωπολιτική κατάσταση.

Πληθωρισμός

Ο πληθωρισμός αυξήθηκε σε 5,8% τον Φεβρουάριο, από 5,1% τον Ιανουάριο. Αναμένουμε ότι θα αυξηθεί περισσότερο σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα. Οι τιμές της ενέργειας, οι οποίες σημείωσαν κατακόρυφη άνοδο κατά 31,7% τον Φεβρουάριο, συνεχίζουν να αποτελούν το κυριότερο αίτιο αυτού του υψηλού ρυθμού πληθωρισμού και επίσης ωθούν ανοδικά τις τιμές σε πολλούς άλλους τομείς. Οι τιμές των ειδών διατροφής έχουν αυξηθεί και αυτές, λόγω εποχικών παραγόντων, του αυξημένου κόστους των μεταφορών και της υψηλότερης τιμής των λιπασμάτων. Το κόστος της ενέργειας σημείωσε περαιτέρω άνοδο τις τελευταίες εβδομάδες και θα ασκηθούν περαιτέρω πιέσεις στις τιμές ορισμένων ειδών διατροφής και βασικών εμπορευμάτων λόγω του πολέμου στην Ουκρανία.

Οι αυξήσεις των τιμών είναι πλέον περισσότερο διαδεδομένες. Οι περισσότεροι δείκτες μέτρησης του υποκείμενου πληθωρισμού έχουν καταγράψει άνοδο τους τελευταίους μήνες σε επίπεδα άνω του 2%. Ωστόσο, εξακολουθεί να είναι αβέβαιο το πόσο θα επιμείνει η άνοδος αυτών των δεικτών, δεδομένου του ρόλου που διαδραματίζουν προσωρινοί παράγοντες λόγω πανδημίας καθώς και των έμμεσων επιδράσεων των υψηλότερων τιμών της ενέργειας. Σύμφωνα με τους βασιζόμενους στις αγορές δείκτες, οι τιμές της ενέργειας θα παραμείνουν υψηλές για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα από ό,τι αναμενόταν, αλλά θα μετριαστούν στη διάρκεια του χρονικού ορίζοντα προβολής. Οι πιέσεις στις τιμές που απορρέουν από τα παγκόσμια φαινόμενα συμφόρησης στην πλευρά της προσφοράς αναμένεται επίσης να υποχωρήσουν.

Οι συνθήκες στην αγορά εργασίας συνεχίζουν να βελτιώνονται και η ανεργία θα υποχωρήσει σε 6,8% τον Ιανουάριο. Μολονότι η έλλειψη εργατικού δυναμικού επηρεάζει ολοένα και περισσότερους τομείς, ο ρυθμός αύξησης των μισθών παραμένει συνολικά υποτονικός. Με την πάροδο του χρόνου, η επάνοδος της οικονομίας σε λειτουργία πλήρους χρήσης του παραγωγικού δυναμικού αναμένεται ότι θα στηρίξει έναν κάπως ταχύτερο ρυθμό αύξησης των μισθών. Διάφοροι δείκτες μέτρησης των πιο μακροπρόθεσμων προσδοκιών για τον πληθωρισμό που προκύπτουν από τις χρηματοπιστωτικές αγορές και από έρευνες διαμορφώνονται γύρω από το 2%. Αυτοί οι παράγοντες θα συνεισφέρουν επίσης περαιτέρω στον υποκείμενο πληθωρισμό και θα βοηθήσουν τον συνολικό πληθωρισμό να διαμορφωθεί, με διάρκεια, στον στόχο μας του 2%.

Αξιολόγηση κινδύνων

Οι κίνδυνοι για τις προοπτικές της οικονομίας έχουν αυξηθεί σημαντικά λόγω της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία και είναι κατά βάση καθοδικοί. Ενώ οι κίνδυνοι που σχετίζονται με την πανδημία έχουν μειωθεί, ο πόλεμος στην Ουκρανία ενδέχεται να επηρεάσει εντονότερα το οικονομικό κλίμα και θα μπορούσε να επιτείνει ξανά τους περιορισμούς από την πλευρά της προσφοράς. Το επίμονα υψηλό κόστος της ενέργειας, σε συνδυασμό με την απώλεια της εμπιστοσύνης, θα μπορούσε να οδηγήσει σε μεγαλύτερη από την αναμενόμενη μείωση της ζήτησης και να περιορίσει την κατανάλωση και τις επενδύσεις.

Οι ίδιοι παράγοντες συνιστούν ανοδικούς κινδύνους και για τις προοπτικές όσον αφορά τον πληθωρισμό σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα. Ο πόλεμος στην Ουκρανία αποτελεί έναν σημαντικό ανοδικό κίνδυνο, ιδίως όσον αφορά τις τιμές της ενέργειας. Αν οι πιέσεις στις τιμές οδηγήσουν σε υψηλότερες από τις αναμενόμενες αυξήσεις των μισθών ή αν υπάρχουν δυσμενείς επίμονες συνέπειες από την πλευρά της προσφοράς, ο πληθωρισμός θα μπορούσε επίσης να διαμορφωθεί σε υψηλότερο επίπεδο μεσοπρόθεσμα. Ωστόσο, αν η ζήτηση εξασθενήσει μεσοπρόθεσμα, θα μπορούσαν να μειωθούν οι πιέσεις στις τιμές.

Χρηματοπιστωτικές και νομισματικές συνθήκες

Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία έχει προκαλέσει σημαντική μεταβλητότητα στις χρηματοπιστωτικές αγορές. Μετά την έναρξη του πολέμου, η αύξηση των επιτοκίων μηδενικού κινδύνου της αγοράς που είχε παρατηρηθεί μετά τη συνεδρίασή μας του Φεβρουαρίου έχει εν μέρει αντιστραφεί και οι τιμές των μετοχών έχουν υποχωρήσει.

Οι οικονομικές κυρώσεις σε βάρος της Ρωσίας, συμπεριλαμβανομένου του αποκλεισμού ορισμένων ρωσικών τραπεζών από το SWIFT, δεν έχουν προκαλέσει μέχρι στιγμής σοβαρές εντάσεις στις αγορές χρήματος ή έλλειψη ρευστότητας στο τραπεζικό σύστημα της ζώνης του ευρώ. Οι ισολογισμοί των τραπεζών παραμένουν συνολικά υγιείς, χάρη στις εύρωστες κεφαλαιακές θέσεις και τη μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων. Η κερδοφορία των τραπεζών βρίσκεται σήμερα στο ίδιο επίπεδο όπως πριν από την πανδημία.

Τα επιτόκια τραπεζικών χορηγήσεων για τις επιχειρήσεις έχουν σημειώσει κάποια άνοδο, ενώ τα επιτόκια χορηγήσεων για στεγαστικά δάνεια προς νοικοκυριά παραμένουν σταθερά σε ιστορικώς χαμηλά επίπεδα. Οι ροές των χορηγήσεων προς τις επιχειρήσεις μειώθηκαν μετά την έντονη αύξησή τους το τελευταίο τρίμηνο του 2021. Οι χορηγήσεις προς τα νοικοκυριά είναι ανθεκτικές, ιδίως για αγορές κατοικιών.

Συμπεράσματα

Για να ανακεφαλαιώσουμε, η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία θα επηρεάσει αρνητικά την οικονομία της ζώνης του ευρώ και έχει αυξήσει σημαντικά την αβεβαιότητα. Εάν υλοποιηθεί το βασικό σενάριο των μακροοικονομικών προβολών, η οικονομία της ζώνης του ευρώ αναμένεται να συνεχίσει να ανακάμπτει χάρη στη φθίνουσα επίδραση της πανδημίας και στην προοπτική εύρωστης εγχώριας ζήτησης και ισχυρών αγορών εργασίας. Η εφαρμογή δημοσιονομικών μέτρων, και σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης, θα συνέβαλε επίσης στη θωράκιση της οικονομίας. Με βάση την επικαιροποιημένη αξιολόγησή μας όσον αφορά τις προοπτικές για τον πληθωρισμό και λαμβάνοντας υπόψη το αβέβαιο περιβάλλον, αναθεωρήσαμε το χρονοδιάγραμμα των καθαρών αγορών στοιχείων ενεργητικού που θα διενεργήσουμε τους επόμενους μήνες και επιβεβαιώσαμε όλα τα άλλα μέσα πολιτικής μας. Δίνουμε μεγάλη προσοχή στις επικρατούσες αβεβαιότητες. Η διαμόρφωση των πολιτικών μας θα συνεχίσει να εξαρτάται από τα στοιχεία και να αντανακλά τη συνεχιζόμενη αξιολόγηση των προοπτικών από την πλευρά μας. Είμαστε έτοιμοι να προσαρμόσουμε όλα τα μέσα που έχουμε στη διάθεσή μας προκειμένου να διασφαλίσουμε ότι ο πληθωρισμός θα σταθεροποιηθεί στον στόχο του 2% μεσοπρόθεσμα.

Και τώρα είμαστε στη διάθεσή σας για ερωτήσεις.

Για την ακριβή διατύπωση η οποία έχει συμφωνηθεί από το Διοικητικό Συμβούλιο, συμβουλευθείτε την αγγλική έκδοση.