KONFERENCJA PRASOWA

Christine Lagarde, prezes EBC
Luis de Guindos, wiceprezes EBC

Frankfurt nad Menem, 14 września 2023

Dzień dobry, wspólnie z panem wiceprezesem witamy Państwa na naszej konferencji prasowej.

Inflacja w dalszym ciągu się obniża, ale według przewidywań nadal zbyt długo będzie za wysoka. Dążymy do zapewnienia, żeby inflacja wkrótce powróciła do docelowego poziomu 2% w średnim okresie. By osiągnąć dalsze postępy w zbliżaniu się do przyjętego celu, Rada Prezesów postanowiła dziś podnieść trzy podstawowe stopy procentowe EBC o 25 punktów bazowych.

Dzisiejsza podwyżka stóp procentowych odzwierciedla naszą ocenę perspektyw inflacji (w świetle napływających danych gospodarczych i finansowych), dynamiki inflacji bazowej oraz siły transmisji polityki pieniężnej. Według wrześniowych projekcji makroekonomicznych ekspertów EBC dla strefy euro średnia stopa inflacji wyniesie 5,6% w 2023, 3,2% w 2024 oraz 2,1% w 2025. Została zatem zrewidowana w górę na lata 2023 i 2024 oraz w dół na rok 2025. Rewizja w górę na 2023 i 2024 wynika przede wszystkim z wyższej ścieżki cen energii. Bazowa presja cenowa pozostaje wysoka, chociaż większość wskaźników zaczęła się osłabiać. Eksperci EBC zrewidowali nieco w dół projekcję inflacji z wyłączeniem cen energii i żywności: do średniego poziomu 5,1% na 2023, 2,9% na 2024 oraz 2,2% na 2025. Nasze wcześniejsze podwyżki stóp procentowych w dalszym ciągu mocno oddziałują na gospodarkę. Warunki finansowania, które dalej się zacieśniły, coraz bardziej osłabiają popyt, a przez to istotnie przyczyniają się do sprowadzania inflacji do docelowego poziomu. Ze względu na coraz mocniejsze oddziaływanie zacieśnienia polityki na popyt wewnętrzny oraz z uwagi na osłabienie się handlu międzynarodowego eksperci EBC znacznie obniżyli projekcje wzrostu gospodarczego. Obecnie przewidują, że wzrost gospodarczy w strefie euro wyniesie 0,7% w 2023, 1,0% w 2024 oraz 1,5% w 2025.

Na podstawie naszej aktualnej oceny uważamy, że podstawowe stopy procentowe EBC znalazły się na poziomach, które – przy utrzymaniu ich przez wystarczająco długi okres – istotnie się przyczynią do szybkiego powrotu inflacji do docelowego poziomu. Celem naszych przyszłych decyzji będzie zapewnienie, by podstawowe stopy procentowe EBC były na poziomach wystarczająco restrykcyjnych tak długo, jak będzie to konieczne. Utrzymamy oparte na danych podejście do ustalania odpowiedniego stopnia i czasu trwania restrykcyjności. W szczególności nasze decyzje w sprawie stóp procentowych będą uwzględniać naszą ocenę perspektyw inflacji (w świetle napływających danych gospodarczych i finansowych), dynamiki inflacji bazowej oraz siły transmisji polityki pieniężnej.

Podjęte dziś decyzje przedstawiono w komunikacie prasowym dostępnym na naszej stronie internetowej.

Powiem teraz bardziej szczegółowo, jak widzimy dalszy rozwój sytuacji gospodarczej i inflacji, po czym objaśnię naszą ocenę warunków finansowych i monetarnych.

Aktywność gospodarcza

Dynamika gospodarki w nadchodzących miesiącach prawdopodobnie pozostanie niewielka. W pierwszym półroczu ogólnie była w stanie stagnacji, a w trzecim kwartale, według najnowszych wskaźników, również była słaba. Pogorszenie się popytu na eksport strefy euro oraz oddziaływanie trudnych warunków finansowania hamują wzrost gospodarczy, m.in. przez spadek inwestycji mieszkaniowych i inwestycji przedsiębiorstw. Sektor usług, który dotychczas pozostawał odporny, obecnie również się osłabia. Tempo wzrostu gospodarczego powinno z czasem odbijać, ponieważ według oczekiwań dochody realne będą rosnąć – przy spadającej inflacji, rosnących płacach i dobrej sytuacji na rynku pracy – co będzie sprzyjać wydatkom konsumpcyjnym.

Sytuacja na rynku pracy – pomimo spowolnienia gospodarki – na razie nadal jest stabilna. Stopa bezrobocia w lipcu pozostała na rekordowo niskim poziomie 6,4%. Zatrudnienie w drugim kwartale wzrosło o 0,2%, ale jego dynamika się zmniejsza. Mniej nowych miejsc pracy przybywa obecnie również w sektorze usług, który od połowy 2022 w dużej mierze napędzał wzrost zatrudnienia.

W miarę ustępowania kryzysu energetycznego rządy powinny w dalszym ciągu wycofywać związane z nim środki wsparcia. To jest konieczne, żeby zapobiec wzrostowi średniookresowej presji inflacyjnej, która w razie wystąpienia wymagałaby jeszcze silniejszej reakcji ze strony polityki pieniężnej. Polityka fiskalna powinna służyć zwiększeniu produktywności naszej gospodarki oraz stopniowemu obniżaniu wysokiego długu publicznego. Polityka na rzecz poprawy potencjału podażowego strefy euro – poparta pełnym wdrożeniem programu Next Generation EU – może się przyczynić do ograniczenia presji cenowej w średnim okresie, a jednocześnie sprzyjać transformacji ekologicznej. Do końca bieżącego roku należy przeprowadzić reformę unijnych ram zarządzania gospodarczego. Należy także przyspieszyć działania na rzecz budowy unii rynków kapitałowych.

Inflacja

Według szacunków flash Eurostatu inflacja w lipcu spadła do 5,3%, ale w sierpniu pozostała na tym poziomie. Jej spadek się zatrzymał, ponieważ w porównaniu z lipcem wzrosły ceny energii. Inflacja cen żywności obniżyła się już z poziomu maksymalnego, który osiągnęła w marcu, ale w sierpniu nadal wynosiła prawie 10%. W nadchodzących miesiącach w rocznych zestawieniach nie będą już uwzględniane ostre wzrosty cen notowane jesienią 2022, przez co inflacja się zmniejszy.

Inflacja z wyłączeniem cen energii i żywności spadła z 5,5% w lipcu do 5,3% w sierpniu. Inflacja cen towarów w sierpniu zmniejszyła się do 4,8%, wobec 5,0% w lipcu i 5,5% w czerwcu, pod wpływem poprawy warunków podaży, poprzednich obniżek cen energii, złagodzenia presji cenowej na wczesnych etapach procesu produkcyjnego oraz osłabienia się popytu. Inflacja cen usług obniżyła się do 5,5%, ale jej wysoki poziom nadal był podtrzymywany przez wysokie wydatki na wakacje i podróże oraz duży wzrost płac. Roczna dynamika przeciętnego wynagrodzenia w drugim kwartale bieżącego roku utrzymała się na niezmienionym poziomie 5,5%. W tym okresie zwiększył się udział kosztów pracy w rocznej inflacji wewnętrznej, m.in. z powodu spadku wydajności, natomiast zmniejszyła się – po raz pierwszy od początku 2022 – kontrybucja zysków.

Większość wskaźników inflacji bazowej zaczyna się obniżać, z powodu poprawy dopasowania popytu i podaży oraz wygasania kontrybucji wcześniejszych podwyżek cen energii. Jednocześnie wewnętrzna presja cenowa pozostaje silna.

Większość wskaźników długookresowych oczekiwań inflacyjnych wynosi obecnie ok. 2%. Niektóre z nich jednak wzrosły i wymagają uważnej obserwacji.

Ocena ryzyka

W bilansie ryzyk dla wzrostu gospodarczego przeważają czynniki spadkowe. Wzrost gospodarczy może być wolniejszy, jeśli oddziaływanie polityki pieniężnej będzie mocniejsze, niż się przewiduje, lub jeśli nastąpi osłabienie gospodarki światowej, np. pod wpływem dalszego spowolnienia w Chinach. Natomiast dynamika wzrostu może być wyższa, niż się przewiduje, jeśli dobra sytuacja na rynku pracy, rosnące dochody realne i ustępowanie niepewności przełożą się na wzrost zaufania i wydatków konsumentów oraz przedsiębiorstw.

Do ryzyk oddziałujących na wzrost inflacji należy potencjalna ponowna presja na wzrost kosztów energii i żywności. Niekorzystne warunki pogodowe i rozprzestrzeniający się kryzys klimatyczny mogą wpływać na wzrost cen żywności bardziej, niż się przewiduje. Do wzrostu inflacji, w tym w średnim okresie, mogą prowadzić także: długotrwały wzrost oczekiwań inflacyjnych ponad poziom przyjęty jako docelowy bądź większe od przewidywanych podwyżki płac i marż zysku. Z kolei osłabienie popytu, np. pod wpływem mocniejszej transmisji polityki pieniężnej lub gorszego otoczenia gospodarczego poza strefą euro, doprowadziłoby do zmniejszenia presji cenowej, zwłaszcza w średnim okresie.

Warunki finansowe i monetarne

Zacieśnianie polityki pieniężnej EBC nadal mocno oddziałuje na ogólne warunki finansowania. Ponownie wzrosły koszty finansowania banków, ponieważ oszczędzający zastępują depozyty overnight wyżej oprocentowanymi lokatami terminowymi, a EBC sukcesywnie wycofuje ukierunkowane dłuższe operacje refinansujące (TLTRO). Średnie oprocentowanie kredytów dla firm i kredytów hipotecznych w lipcu w dalszym ciągu rosło, do odpowiednio: 4,9% oraz 3,8%.

Akcja kredytowa dalej się osłabiła. Roczna dynamika kredytów dla przedsiębiorstw spadła z 3,0% w czerwcu do 2,2% w lipcu. Zmniejszenie się dynamiki – z 1,7% w czerwcu do 1,3% – odnotowano również w przypadku kredytów dla gospodarstw domowych. Jak wynika z danych w ujęciu rocznym za ostatnie trzy miesiące, kredyty dla gospodarstw domowych zmniejszyły się o 0,8%. Skala tego spadku jest największa od wprowadzenia euro. W warunkach słabej akcji kredytowej i zmniejszania bilansu Eurosystemu roczna dynamika agregatu M3 spadła z 0,6% w czerwcu do rekordowo niskiego poziomu −0,4% w lipcu. Jak wynika z danych w ujęciu rocznym za ostatnie trzy miesiące, agregat M3 skurczył się o 1,5%.

Podsumowanie

Inflacja w dalszym ciągu się obniża, ale według przewidywań nadal zbyt długo będzie za wysoka. Dążymy do zapewnienia, żeby inflacja wkrótce powróciła do docelowego poziomu 2% w średnim okresie. By osiągnąć dalsze postępy w zbliżaniu się do przyjętego celu, Rada Prezesów postanowiła dziś podnieść trzy podstawowe stopy procentowe EBC o 25 punktów bazowych. Na podstawie naszej aktualnej oceny uważamy, że podstawowe stopy procentowe EBC znalazły się na poziomach, które – przy utrzymaniu ich przez wystarczająco długi okres – istotnie się przyczynią do szybkiego powrotu inflacji do docelowego poziomu. Celem naszych przyszłych decyzji będzie zapewnienie, by podstawowe stopy procentowe EBC były na poziomach wystarczająco restrykcyjnych tak długo, jak będzie to konieczne. Utrzymamy oparte na danych podejście do ustalania odpowiedniego stopnia i czasu trwania restrykcyjności.

W każdym razie jesteśmy gotowi odpowiednio dostosowywać wszystkie narzędzia w ramach swojego mandatu, żeby doprowadzić do powrotu inflacji do naszego średniookresowego celu i utrzymać płynną transmisję polityki pieniężnej.

Teraz chętnie odpowiemy na Państwa pytania.

Dosłowny tekst przyjęty przez Radę Prezesów znajduje się w wersji angielskiej.